Przyspieszony, 3-miesięczny kurs do matury z historii sztuki MARATON MATURALNY 5.0 wystartował! Dołącz TUTAJ>>>

Przykładowa analiza dzieła sztuki – architektura

#analiza dzieła sztuki #matura z historii sztuki #olimpiada artystyczna #S.O.S. MATURZYSTY: porady do matury z historii sztuki

analiza architektury na maturze

Dzisiejszy post to pierwsza z obiecanych analiz dzieła sztuki – absolutny must have każdego maturzysty. Umiejętność stworzenia dobrego opisu jest bardzo ważna, a co lepsze: wszystko jest do wyćwiczenia. Treningi zaczynamy więc już dzisiaj, od architektury. Będzie się działo!

kurs do matury z historii sztuki 2024 online art freak

1. architektura na maturze z historii sztuki

Po pierwsze, jak zawsze polecam gorąco robienie starych arkuszy maturalnych, dzięki temu zapoznasz się z typami zadań, również tych, gdzie chodzi o architekturę. W teście zamkniętym są to najczęściej pytania o:

  • miasto, w którym znajduje się dany obiekt
  • rozpoznanie samego obiektu
  • nazwisko architekta
  • styl architektoniczny (i kilka cech udowadniających klasyfikację)

Oprócz tego pojawiają się też duże zadania z architektury, gdzie na podstawie zamieszczonych zdjęć, planów lub przekrojów trzeba umieć przeanalizować plan, układ przestrzenny, bryłę, dekorację obiektu – a to już praktyczne umiejętności, które trzeba ćwiczyć. Im więcej, tym lepiej. Nie ma drogi na skróty ☺

Uwaga: ostatnio na maturze z historii sztuki coraz częściej pojawiają się wypracowania całe bazujące na architekturze (np. klasycyzm w Polsce – matura 2020, modernizm w architekturze – matura próbna 2021). Nie ma wymówek – ćwiczymy!

 

2. elementy analizy dzieła sztuki – architektura

Żeby zacząć opis na początku musimy wiedzieć na co zwrócić uwagę. W przypadku architektury będą to:

  • ogólne informacje na temat dzieła
  • funkcja obiektu 
  • rodzaje rysunków architektonicznych
  • plan, układ przestrzenny
  • system konstrukcyjny, sklepienia
  • bryła i dekoracja oraz wnętrze

 

3. przykładowa analiza dzieła architektonicznego

W roli modela: kościół Świętych Piotra i Pawła w Krakowie, czyli jedno z najważniejszych barokowych dzieł w Polsce.

Przeanalizujemy go po kolei według listy z punktu powyżej. Zaczynamy!

analiza dzieła sztuki

Informacje na temat dzieła

  • Kto jest autorem? 

Giovanni (Jan) Trevano – w przypadku architektury warto wyszczególnić co zaprojektował, tutaj jest to autor fasady, kopuły oraz wnętrza.

  • Jaka jest PEŁNA nazwa obiektu? 

W tym przypadku akurat nie musimy nic dodawać, w tym pytaniu musimy jedynie pamiętać o wezwaniu, pod którym jest dana świątynia. U nas to kościół Świętych Piotra i Pawła w Krakowie.

  • Kiedy budynek powstał? Epoka? Okres w sztuce? Czy jest charakterystyczny dla okresu i miejsca, w którym poznał -> wniosek

Nowożytność, polski barok kontrreformacyjny, obiekt jest typowy dla okresu i miejsca, w którym powstał (ten fakt wpiszemy we wniosek).

  • Gdzie znajduje się obiekt?

Kraków, Polska

  • Jaka jest/była funkcja obiektu?

Sakralna

  • Na czyje zlecenie powstała budowla?

Mecenat Zygmunta III Wazy dla zakonu jezuitów

analiza planu kościół barokowy

Analiza planu

  • Plan podłużny/centralny/nieregularny?

Podłużny – zbliżony do prostokąta

  • Czy rzut wpisuje się w jakąś figurę geometryczną?

Tak, jest to plan w kształcie krzyża łacińskiego, czyli krzyża z długą pionową belką i krótszą poprzeczną

  • Jakie elementy planu potrafisz wyróżnić? Jak wyglądają główne ciągi komunikacyjne?

nawa główna, kapliczki zamiast naw bocznych (zabieg typowy dla baroku), transept oraz prezbiterium zamknięte półkolistą absydą

  • Ile naw ma korpus budowli?

Jest jednonawowy

wskazówka – korpus = część budowli przed transeptem

  • Ile naw ma transept? Ramiona krótkie/długie?

Jest jednonawowy, jego ramiona są krótkie, prawie zlicowane z linią bocznych kapliczek.

  • Ile przęseł ma korpus?

3

  • Jak wygląda obszar prezbiterium? Co możesz o nim powiedzieć? Jakich określeń użyć?

Jest jednoprzęsłowe, zakończone półkolistą absydą.

  • Jakie występują sklepienia? Jeśli są zaznaczone na rzucie (nie muszą być!).

W nawie głównej mamy sklepienie kolebkowe z lunetami, na skrzyżowaniu naw kopułę na pendentywach, a w bocznych kapliczkach sklepienia krzyżowe.

analiza dzieła sztuki analiza bryły budowli

Analiza bryły i dekoracji

  • bryła zwarta/rozczłonkowana?

Bryła obiektu jest zwarta, choć masywy transeptu mocno wyodrębniają się z bryły.

  • bryła symetryczna/asymetryczna?

Symetryczna

  • proporcje harmonijne, masywne, …?

harmonijne – piony i poziomy równoważą się

  • kompozycja fasady statyczna/dynamiczna?

statyczna – podobnie, mamy tutaj równowagę pionów i poziomów

  • jak wyglądają zadaszenia?

Dachy dwuspadowe kryją nawę główną i transept, kopuła zwieńczona latarnią na skrzyżowaniu nawy i transeptu, dachy jednospadowe (pulpitowe) kryją kapliczki boczne.

  • dekoracyjność/surowa fasada?

dekoracyjność

  • fasada bezwieżowa/iluwieżowa?

bezwieżowa

  • ile kondygnacji/osi ma fasada?

2 kondygnacje rozdzielone belkowaniem, zwieńczone frontonem. Dolna kondygnacja ma 5 osi symetrii, a górna 3 (wyznaczamy je najczęściej po otworach okiennych, drzwiowych lub niszach).

  • Jakie elementy dekoracji potrafisz nazwać? Wymień je.

Mamy tutaj pilastry, gierowane gzymsy, nisze z rzeźbami, fronton, tympanon wypełniony płaskorzeźbą, sterczyny.

 

analiza wnętrza budowli

Analiza wnętrza

  • dekoracyjność/dekoracja surowa?

dekoracyjność: mnogość elementów, pilastry, gierowane belkowania, złocenia, stiuki, kasetony w zwieńczeniu absydy

  • jakie elementy dekoracji potrafisz wymienić? Wypisz je.

do elementów z punktu powyżej możemy dodać jeszcze kapitele korynckie, gzymsy cokołowe, płaskorzeźbione dekoracje w półkopule nad absydą i kartusze

  • czy i jak oddzielone są od siebie poszczególne kondygnacje dekoracji?

tą funkcję pełni tu silnie uwydatniony, łamany gzyms, a wręcz całe belkowanie

  • czy wnętrze jest jednorodne stylowo?

tak, całe jest typowo barokowe

  • jak wygląda kwestia światła we wnętrzu?

jest dużo światła, które w barokowym wnętrzu często pełniło ważną, symboliczną rolę, mamy dużo otworów okiennych (w nawie głównej, w absydzie, w kopule…)

  • jakie elementy konstrukcyjne i dekoracyjne kopuły potrafisz wymienić?

Mamy tutaj kopułę na pendentywach, bęben z otworami okiennymi, natomiast czaszę kopuły zdobią kasetony o różnych kształtach.

 

Wniosek!

  • jaka jest klasyfikacja stylowa obiektu?

Obiekt jest barokowy. 

  • Jakimi dwiema cechami potrafisz udowodnić klasyfikację stylową dzieła?

Wskazuje na to duża rzeźbiarskość form, silne efekty światłocieniowe oraz liczne dekoracje charakterystyczne dla baroku (stiuki, złocenia, gierowane gzymsy itd.).

 

Ninja archi – do dzieła!

Mam nadzieję, że teraz opis dzieła architektonicznego nie jest dla Ciebie taki straszny! Teraz pozostaje tylko wybrać sobie kolejny obiekt i… ćwiczyć, ćwiczyć i jeszcze raz ćwiczyć. I będzie dobrze, słowo ☺

Jeśli jednak po przeczytaniu artykułu czujesz, że to za mało i potrzebujesz większej pomocy, w moim sklepie czeka na Ciebie nagranie webinaru, gdzie na konkretnych przykładach z matur omówiłam szczegółowo wszystkie możliwe aspekty analizy architektury. WEBINAR ZNAJDZIESZ TUTAJ>>>

 

Powodzenia w dalszej nauce, trzymam za Ciebie kciuki!

Obserwuj mnie na Insta! @artfreak_pl

0
    Ups! Twój koszyk jest pusty! Przejdź do sklepu 🛍️Idź do sklepu