Wypracowanie na maturze z historii sztuki – jak zgarnąć maximum punktów?

Dziś przed nami dość ważny temat, który często wzbudza u maturzystów niepokój, czyli…  wypracowanie. W nowej formule egzaminu można za nie zdobyć maksymalnie 20 punktów, co stanowi aż 1/3 punktów z całego arkusza (!). Absolutnie nie można więc go bagatelizować.

W tym artykule zdradzę Ci kilka najważniejszych wskazówek, jak dobrze przygotować się do napisania idealnego wypracowania na maturze z historii sztuki, a jeśli szukasz pigułki wiedzy to polecam ten webinar. 

Oswójmy więc ten temat – do dzieła!

Wypracowanie na maturze z historii sztuki – poznaj przeciwnika

Co mamy do pokonania w tym przypadku?

Tabelkę, według której egzaminator punktuje Twoją pracę.

Pierwsze, co powinieneś zrobić to właśnie zapoznać się z kryteriami oceny wypracowania na maturze z historii sztuki. Są one dostępne w Internecie i bardzo łatwo można je odnaleźć. Jak generalnie przedstawia się taki rozkład punktacji?

• kompozycja oraz układ – 3 punkty
• jakość treści – 13 punktów
• terminologia – 2 punkty
• styl i język – 2 punkty

 Ok, jak więc je wszystkie zgarnąć?

Kompozycja oraz układ wypowiedzi (3 punkty)

Zasada nr 1: pierwszą Twoją czynnością przy pisaniu wypracowania powinno być wpisanie w wyznaczone do tego miejsce numer wybranego tematu. Bez tego egzaminator nie będzie wiedział, o czym piszesz. W kontekście całego arkusza musisz pamiętać, że osoba sprawdzająca pracę nie będzie się niczego domyślać – jeśli czegoś nie napiszesz lub nie wyjaśnisz terminologii, nikt nie uzna, że jest to dla Ciebie oczywiste… zapamiętaj: tłumaczymy wszystko!

Zasada nr 2: pisz na temat. Nie oddalaj się od głównego wątku, co jakiś czas czytaj po raz kolejny temat pracy, którą masz do napisania. To pomoże Ci skoncentrować się na konkretach.

Zasada nr 3: odpowiednie proporcje tekstu, czyli trójdzielność kompozycji. Ważne jest, żeby wizualnie wyodrębnić od siebie wstęp, rozwinięcie i zakończenie, każdy akapit powinien być czytelny. Moja rada: pisz próbne wypracowania, w ten sposób wyćwiczysz się w zmieszczeniu w idealnej proporcji. Czyli jakiej?

Na maturze na wypracowanie jest przeznaczone 4,5 strony, czyli 119 wersów. W tym miejscu musisz się zmieścić (na maturze z hiszu nie ma ograniczenia słów, jak np. w przypadku egzaminu z języków obcych). Moim zdaniem idealny rozkład to: ok. 10 wersów wstęp, każdy z argumentów po 25 wersów (podajemy 3 argumenty), i znów ok. 10 wersów zakończenia. Daje nam to 95 wykorzystanych wersów, reszta zostaje w zapasie, w razie gdybyś się rozpisał/a w którymś z akapitów. W tym przypadku każdy akapit rozwinięcia zajmuje ok. stronę, wszystko zamknie się w 4 stronach, pół zostaje wolne. Idealnie.

Jak to wyćwiczyć?

Pisaniem. Ręcznym. Serio. Pisząc na komputerze, nie zobaczysz np. ile zajmują Ci skreślenia, czy ile miejsca potrzebuje Twój krój pisma, a w przypadku wypracowania na maturze takie drobne aspekty też mają znaczenie.

Treść (13 punktów)

Już liczba punktów możliwych do zdobycia w tym zakresie wskazuje, że sam konkret, ta esencja wypowiedzi jest najważniejszym elementem. Jak w takim razie napisać wartościowe, pełne treści wypracowanie?

• wyczerp temat – Twoja argumentacja nie może być pobieżna i niedokładna
• trafne argumenty – czyli po prostu na temat
• uwaga na błędy merytoryczne
• wykorzystaj wiedzę o konteksty z epoki – historyczne, polityczne, społeczne, religijne… to bardzo ważny punkt, który sytuuje Twoją pracę na jednym z poziomów zaawansowania (od 1 do 4)
• podaj liczne przykłady, ale do analizy i interpretacji w argumentach wybierz  3 dzieła, które według Ciebie najlepiej pasują do tematu
• ćwicz opis i analizę dzieł z pamięci – na maturze nie wystarczy przywołać dzieła, trzeba je też opisać, a wtedy będziesz mógł liczyć tylko to, co zostało w głowie
• sytuuj dzieła i ich autorów w odpowiednim czasie – chodzi tutaj o umiejętność wskazania tych cech formalnych dzieła, które sprawiają, że należy właśnie do danej epoki

Jak praktycznie się do tego przygotować, jeszcze w domu?

Dam Ci teraz 3 tipy, dzięki którym wypracowanie przestanie być takie straszne, a pójdzie Ci szybko i bezboleśnie. To działa, naprawdę, trzeba tylko włożyć w to trochę wysiłku.

1. Zrób jak najwięcej analiz dzieł sztuki – zwróć uwagę, jakie cechy formalne pojawiają się w każdej z epok (a są powtarzające się, szczególnie w kanonicznych dziełach). Kiedy robisz analizy, czyli piszesz jak coś wyglądało, jaką miało kompozycję, kolorystykę, perspektywę, gdzie stały postacie, ile było planów itd. wygląd dzieła machinalnie sam zapada Ci w pamięć, nie musisz specjalnie go wkuwać. Warto więc uprościć sobie życie.
2. Twórz gotowce z kontekstów – wypisz sobie co działo się np. u starożytnych Greków, jakie nastroje panowały w średniowiecznej Europie, jakie wydarzenia wpłynęły na sztukę baroku itd. Jeśli przygotujesz sobie wcześniej takie zestawienia dla wszystkich epok, nie będziesz musiał/a wymyślać kontekstów na żywo w sali egzaminacyjnej. Just do it.
3. Zacznij od brudnopisu – podziel go na pół i wypisz dzieła, które będą pasować do obu tematów, a potem, hasłowo, wszystko, co o nich wiesz: kontekst biograficzny autora, kontekst epoki, kompozycja, kolorystyka, światłocień, ekspresja. Do każdego dopisz terminologię, jaką wyjaśnisz w konkretnych akapitach. Po takim „rachunku sumienia” wybierasz bardziej opłacalny temat, czyli ten, na który wiesz więcej. Proste.

Terminologia (2 punkty)

Pamiętaj, żeby nie tylko jej używać, np. nazwać technikę, w jakiej powstało dane dzieło, ale też wyjaśnić znaczenie trudniejszego słowa. Musisz pokazać, że rozumiesz wspomniany termin. Przypomnę jeszcze raz – egzaminator nie wierzy Ci w ciemno, i mimo że jest profesjonalistą z bardzo obszerną wiedzą i dużym doświadczeniem, to najlepiej jednak wyobraź sobie, że pracę będzie czytać osoba, która nie ma z historią sztuki NIC wspólnego i wszystko musisz wyjaśniać jej OD ZERA. Takie podejście jest najlepsze, bo najbezpieczniejsze i bardzo dobrze się sprawdza. Trudno sobie to wyobrazić? Poćwicz na rodzinie albo znajomych, opowiadaj im i tłumacz, czego się aktualnie uczysz, opowiadaj dzieła z pamięci- ta metoda czyni cuda. Jak komuś samodzielnie coś wyjaśnisz, to już tego tak łatwo nie zapomnisz. Tak to działa.

Język i styl (2 punkty)

Powinien być „odpowiedni do zastanej sytuacji komunikacyjnej”, czyli np. nie może zawierać kolokwializmów czy dużych błędów gramatycznych, które zaburzają odbiór tekstu. Praca nie może być przysłowiowym, luźnym „laniem wody”.

Jedyny słuszny tip: pisz. Tak, znowu to samo. Ale działa, po prostu. Z każdym kolejnym wypracowaniem będzie Ci szło lepiej, szybciej i sprawniej. Swoim przykładem potwierdzają to kolejne roczniki maturzystów.

Za mało? Sięgnij po webinar o wypracowaniu

W krótkim artykule nie jestem w stanie opisać wszystkiego, na co warto zwrócić uwagę w temacie wypracowania, ale – nic straconego. W moim sklepie czeka gotowe nagranie 3-godzinnego webinaru, w którym dokładnie opowiadam jak napisać idealne wypracowanie na maturze z hiszu, jak nie stracić punktów, omawiam przykładowe wypracowanie, a także rozwiewam mnóstwo innych wątpliwości. Jeśli tylko potrzebujesz – korzystaj :)

Jeśli natomiast przygotowujesz się do matury samodzielnie i nie masz nauczyciela, który mógłby sprawdzać Twoje wypracowania, a czujesz, że potrzebujesz takiej informacji zwrotnej, możemy też umówić się na pojedynczą konsultację. Porozmawiamy o mocnych i słabych stronach Twojej pracy pisemnej, ocenię je tak, jak mogłoby być ocenione na maturze oraz dostaniesz ode mnie wskazówki na przyszłość, jak pisać jeszcze lepiej. Na takie konsultacje mam tylko 1 miejsce w miesiącu, zanim kupisz lekcję, koniecznie najpierw napisz do mnie maila. 

Mam nadzieję, że artykuł okazał się dla Ciebie pomocny i zastosujesz się do tych naprawdę cennych i sprawdzonych rad, a w maju wypracowanie na maturze pójdzie Ci jak z płatka :)

Powodzenia! Trzymam za Ciebie kciuki!