Czy matura z historii sztuki jest trudna? Kompleksowy poradnik maturzysty 🔥🔥🔥

Decyzja o przystąpieniu do egzaminu maturalnego z historii sztuki jest zwykle trudniejsza niż w przypadku większości innych przedmiotów. Często wiąże się bowiem z samodzielną nauką i możesz przez to czuć się nieco zagubiony/a, pozostawiony/a sam/a sobie z ogromem materiału. A przecież cały czas trzeba jeszcze uczyć się na bieżąco do pozostałych egzaminów…

Chociaż jest to trudne zadanie, co roku wielu młodych ludzi w całej Polsce przystępuje do matury z historii sztuki i zdobywa wynik, który umożliwia im dostanie się na wymarzony kierunek studiów. Jaki jest więc przepis na sukces?

Matura z historii sztuki – z czego wynikają trudności?

• brak przedmiotu w planie lekcji

Jak wspomniałam, głównym problemem jest fakt, że w większości szkół w naszym kraju po prostu nie ma takiego przedmiotu jak historia sztuki (wyjątkiem są np. licea plastyczne, gdzie uczniowie uczą się jej przez 4 lata). Są oczywiście też licea ogólnokształcące, gdzie wykłada się historię sztuki, ale jednak są to wyjątki.

• samodzielna nauka

Łączy się z tym konieczność samodzielnej nauki. A historia sztuki to dziedzina, w której, poza wiedzą, bardzo ważne jest ćwiczenie zdobytych umiejętności w praktyce – własnoręczne pisanie analiz dzieł oraz wypracowań. Bez nauczyciela, który wskaże drogę, wyłapie i poprawi błędy oraz da cenne wskazówki, jest to bardzo trudne. Poza tym nauka w pojedynkę wymaga mnóstwa pokładów energii i samodyscypliny, a często w praktyce utrzymanie motywacji do dalszej ciężkiej pracy okazuje się niełatwe.

• brak podręcznika

Wprawdzie na polskim rynku wydawniczym funkcjonuje publikacja Barbary Osińskiej pt. „Sztuka i czas”, określana jako jedyny oficjalny podręcznik do matury z historii sztuki, jednak z doświadczenia mojego i wielu maturzystów wiem, że książka ta nie wyczerpuje w pełni zakresu materiału. Jest też publikacją przestarzałą, nieobejmującą całości materiału ze sztuki nowszej, o którą padają obecnie również pytania w arkuszu (patrz rocznik 2020 i dekonstruktywizm). Osińska jest więc dobrą bazą na sam początek nauki, ale z pewnością nie wystarczy do egzaminu.

• problemy z kanonem

Kolejną sprawą jest ogromny kanon dzieł sztuki, które trzeba znać do matury. W dodatku nie jest on do końca sprecyzowany – twórcy dokumentu zaznaczają, że nie jest to skończony, zamknięty zbiór dzieł i w przygotowaniu do egzaminu warto go poszerzyć, nie opierać się tylko i wyłącznie na nim. Warto też dodać, że nie jest to dokument wydany oficjalnie przez CKE.

Podsumowując najprościej jak się da, przygotowanie do matury z historii sztuki=

przyswojenie bardzo dużego materiału wizualnego + konieczna wiedza teoretyczna + praktyczne opanowanie umiejętności pisania analizy i dłuższej wypowiedzi pisemnej.

Jak to wszystko ogarnąć? 

Już wyjaśniam.

Matura z historii sztuki – jak się uczyć?

• zgromadź odpowiednie materiały

Pierwsze i najważniejsze zadanie to stworzyć sobie rzetelną i merytoryczną bazę wiedzy. Tutaj podrzucam artykuł o najistotniejszych książkach, w które warto się zaopatrzyć -problem podręcznika zatem rozwiązany ☺

Jeśli lubisz pracować z bardziej wizualnymi, elektronicznymi materiałami, zerknij też na moje prezentacje z epok, w których bardzo obszernie omawiam cały materiał do matury- możesz wybrać, czy chcesz kupić od razu całą paczkę wszystkich epok, czy zacząć od pojedynczego, wybranego okresu i chronologicznie posuwać się z nauką dalej. Taka paczka z pojedynczej epoki to zestaw e-booków w formacie PDF. Każdy składa się z kilkuset slajdów pełnych wiedzy. Co wyróżnia moje opracowanie to fakt, że w moich prezentacjach znajdziesz nie tylko podpisane slajdy z dziełami, ale opisy kontekstów epoki, dzieł, wyjaśnienie najważniejszych terminów, a także selekcję zadań z poprzednich matur odnoszących się do omawianego zagadnienia. Moje ebooki są też tak przygotowane, że zawsze na końcu znajdziesz słowniczek w graficznej formie fiszek, które możesz wydrukować, pociąć i samodzielnie uzupełnić. To kompleksowe opracowanie, poza którym nie potrzebujesz już prawie nic więcej (no może poza paczką fiszek i słownikiem terminologicznym, przyjacielem każdego historyka sztuki ;)

• analiza dzieł sztuki – ćwicz jak najwięcej

To niezbędna umiejętność na maturze z historii sztuki, którą na spokojnie da się wyćwiczyć, trzeba tylko regularnie pisać kolejne analizy obrazów, rzeźb oraz oczywiście architektury. Z całą pewnością warto też znaleźć kogoś, kto je sprawdzi i wskaże co trzeba poprawić. Zwłaszcza kiedy dopiero zaczynamy naukę, pomoc doświadczonego nauczyciela jest bardzo ważna i sam/a szybko poczujesz, że każda Twoja kolejna analiza jest coraz lepsza. Nie wiesz jak się zabrać za analizę? Obejrzyj nagrania moich live’ów na YouTube! Omówiłam podczas nich przykładowe analizy dzieł z każdej dziedziny artystycznej. Później odbyły się również obszerne webinary, gdzie temat analiz wyczerpałam do reszty, bardzo polecam, wszystko stanie się jasne!

• wypracowanie – oswój się z pisaniem

Nie popełniaj dość częstego błędu – nie pisz swojego pierwszego wypracowania z historii sztuki dopiero w maju na sali egzaminacyjnej… ta część na arkuszu jest punktowana aż na 20 punktów (to 1/3 wszystkich możliwych do zdobycia!), warto więc powalczyć o nie wszystkie, przygotować się wcześniej, poćwiczyć i choć trochę zmniejszyć czekający Cię stres maturalny. Tutaj również służę wsparciem, w moim sklepie znajdziesz nagranie webinaru o tym jak napisać świetne wypracowanie maturalne.

• kanon – zaprzyjaźnij się z fiszkami

O moich fiszkach artystycznych powiedziano już wiele ☺ zostawiam więc tylko link do artykułu, w którym znajdziesz dokładny opis tego narzędzia idealnego do przyswojenia kilku tysięcy dzieł sztuki. Przeczytasz tam też opinie maturzystów, którzy z niego korzystali. Fiszki poszerzyłam również o dzieła spoza kanonu, naprawdę warto w nie zainwestować.

Przedstawiłam Ci właśnie najważniejsze filary nauki do matury z historii sztuki. Oprócz zdobywania wiedzy teoretycznej i wykorzystywania jej w praktyce przy analizach oraz dłuższych pracach pisemnych, w trakcie nauki warto jeszcze pamiętać o kilku istotnych sprawach.

Matura z historii sztuki – rady i wskazówki

#1 słownik terminologiczny sztuk pięknych

Książka-przyjaciel każdego maturzysty. Przyswojenie odpowiedniej terminologii odnoszącej się do sztuk plastycznych jest bardzo ważne, drukuj więc i wycinaj ostatnie strony moich prezentacji, twórz własne zestawy, mini-słowniczki trudniejszych wyrazów z każdej epoki. Jeśli jesteś wzrokowcem, przepisuj je, zakreślaj, wieszaj w widocznym miejscu i zerkaj na nie jak najczęściej, a nawet nie zauważysz, kiedy w naturalny sposób staną się zrozumiałe i zapadną Ci w pamięć. Praca ze słownikiem ma jeszcze jedną podstawową zaletę- uczy Cię budowania słownictwa i naturalnego formułowania zdań i wyrażeń pełnych profesjonalnego historyczno- sztucznego żargonu! Za tę nabytą zupełnie przy okazji umiejętność podziękujesz sobie jeszcze wiele razy- pierwszy raz przy pisaniu wypracowania. Ze słownictwem i obyciem z językiem historii sztuki zgadniesz max punktów za styl.

#2 nie zapominaj o kontekście

Same trudne terminy jednak nie wystarczą, trzeba je przecież ładnie wpleść w swoją wypowiedź o danym okresie w historii sztuki. Nie można więc lekceważyć całego politycznego, gospodarczego, religijnego czy geograficznego kontekstu, który w zasadniczy sposób determinował powstające w danym miejscu i czasie dzieła. Wiedza o ogólnym tle historyczno-kulturowym jest ważna choćby do napisania dobrego wstępu na wypracowaniu maturalnym.

#3 techniki – muzea – mecenat

To wiedza troszkę poboczna, którą przyswajamy w tzw. międzyczasie, kiedy uczymy się o konkretnym dziele, czy epoce, na arkuszu maturalnym jest jednak bardzo potrzebna. Dlatego poświęć czas na osobne opracowanie sobie wszystkich technik artystycznych – naucz się je rozpoznawać, skojarz ich charakterystyczne cechy, sposób powstawania, dopisz konkretne przykłady wykorzystania. 

Wypisz sobie w tabelce najważniejsze obrazy i rzeźby a następnie dopasuj je do miejsc ich przechowywania np. Grupa Laokoona -> Muzea Watykańskie, Narodziny Wenus –> Galeria Uffizi we Florencji czy Dama z gronostajem –> Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie.

Na maturze zdarzają się także pytania o mecenat, warto zatem kojarzyć, że Rafael tworzył pod protektoratem papieża Juliusza II, Hans Holbein dla Henryka VIII, a Diego Velazquez na dworze Filipa IV Habsburga itd…

#4 rozwiązuj stare arkusze

Na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej możesz znaleźć wiele arkuszy maturalnych z ubiegłych lat, jeszcze nawet w starej formule. Naprawdę warto je przerobić – w ten sposób zapoznasz się z typami zadań na maturze, oswoisz z rozkładem arkusza, będziesz wiedział/a na co układający pytania stawiają nacisk. Co jakiś czas niektóre, już wykorzystane dzieła „powracają”, bez wątpienia opłaca się więc zaprzyjaźnić z maturalnymi ulubieńcami.

#5 sztuka na co dzień

Klasa maturalna to bardzo pracowity okres, ale przecież nie samą nauką człowiek żyje ☺ Otaczaj się więc sztuką także w codziennym życiu – w ramach relaksu obejrzyj film o danym artyście lub z historią sztuki w tle, poczytaj biografię ulubionego twórcy lub luźniejsze książki o sztuce, przeglądaj albumy. W wolnym czasie wybierz się na wystawę do muzeum. W ten przyjemny sposób przemycisz różne ciekawostki i fakty, które dodatkowo poszerzą Twoją wiedzę i mogą okazać się przydatne na maturze.

#6 wartościowy kontent w Internecie

Skoro już o sztuce w codziennym życiu mowa, dodaj ją też do przestrzeni wirtualnej, w której się obracasz. W sieci dużo jest merytorycznych treści, które w przystępny sposób propagują wiedzę z historii sztuki. Zaobserwuj tematyczne konta na YouTubie i Instagramie, poszukaj darmowych wykładów i webinarów na interesujący Cię temat, posłuchaj podcastów, np. tworzonych przez edukatorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Pamiętaj przy tym, by weryfikować źródła z których się uczysz, bo inaczej możesz czasem zacząć powielać błędy niedoświadczonych nauczycieli ;)

#7 regularność i systematyczność

Jak w przypadku każdej innej dziedziny, w nauce do matury konieczna jest regularna praca i sensowny rozkład materiału do przyswojenia. Na początku jego rozmiary mogą przestraszyć, ale z całą pewnością zdążysz ze wszystkim, jeśli będziesz systematycznie robić kolejne kroki do przodu ☺ Skup się na przedmiocie, z którego wynik na maturze jest dla Ciebie ważny, ustal swoje priorytety – w ten sposób łatwiej będzie Ci zarządzać czasem do maja i nie tracić go na nieistotne działania. A żeby do matury z hiszu pracować regularnym tempem pod moim okiem dołącz do naszej grupy na FB!

Nie popełniaj błędów

Jako uzupełnienie tej recepty na dobrze napisany egzamin, polecam Ci również zapoznać się z kilkoma najczęściej popełnianymi błędami podczas samodzielnego przygotowywania się do matury z historii sztuki. Sprawdź, czy przypadkiem nie wkradły się również do Twojego systemu nauki. Podrzucam link do mojego filmu, w którym o nich opowiadam.

Matura – czas start!

Przed Tobą pełny maturalny przewodnik po nauce historii sztuki. Jeśli zastosujesz się do tych sprawdzonych wskazówek, będziesz pracować regularnie, pamiętając o swoim celu, ale też czerpiąc przyjemność z drogi, która do niego prowadzi – osiągniesz sukces ☺

Powodzenia, trzymam za Ciebie kciuki!