Analiza obrazu- jak ją dobrze napisać? Kompozycja dzieła malarskiego- część 2/2

Cześć, dziś przed Tobą druga część wpisu o analizie kompozycji w dziele malarskim. Pierwszą część artykułu możesz przeczytać TUTAJ.

A my tymczasem lecimy dalej ;)

Analiza kompozycji – punkt 7: perspektywa, czyli sposób ukazania głębi

Do wyboru mamy perspektywę:

• kulisową

• hieratyczną

• pasową

• zbieżną/linearną/geometryczną

• powietrzną/barwną

• żabią

• z lotu ptaka

Przejdźmy do naszych obrazów.

„Zwariowane gospodarstwo” opisano tak: „wykorzystano perspektywę zbieżną, perspektywa rzutu czołowego, linie perspektywiczne zbiegają się nieco powyżej środka obrazu, z równoczesnym przesunięciem ku lewej stronie”.

„Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte”: „dla ukazania głębi wykorzystano perspektywę linearną, rzutu czołowego (wszystkie linie zbiegają się w jednym punkcie), przy bliższym wejrzeniu widać, że perspektywa ta w przedstawieniu postaci nie jest konsekwentnie stosowana (kobieta z parasolką w centrum obrazu i kobieta nad brzegiem znajdują się w tej samej linii, ale są w różnej skali)”.

„Taniec” Matiss’a: „brak tradycyjnych metod ukazania przestrzeni, przestrzeń sugerowana jedynie perspektywą kulisową”, czyli przedmioty na pierwszym planie zasłaniają te na drugim.

Analiza kompozycji – punkt 8: kadr bliski lub daleki

Kadrem bliskim jest z pewnością obraz „Dwoje dziewcząt” Renoira (temat główny „dotyka krawędzi”) oraz „Katedra w Rouen” Moneta (katedra wręcz „rozpycha się” w kadrze).

Kadr daleki to wszystkie obrazy, gdzie temat ma trochę „luzu”, jest rozproszony, w lekkim oddaleniu od krawędzi.

Analiza kompozycji – punkt 9: symetria

Kompozycja może być:

• symetryczna

• asymetryczna

• dążąca do symetrii

Najlepiej zobaczyć to na przykładach.

Klasyczna symetryczna kompozycja to np. „Ostatnia Wieczerza” Leonarda da Vinci, natomiast asymetryczna dobrze znane już „Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte” (prawa strona obrazu jest optycznie „cięższa”).

W „Zwariowanym gospodarstwie” kompozycja dąży do symetrii.

„Katedra w Rouen” – tutaj symetria obrazu jest zaburzona przez diagonalne usytuowanie obiektu względem płaszczyzny obrazu, jest ona jakby przesunięta.

Analiza kompozycji – punkt 10: kompozycja dośrodkowa/odśrodkowa

Patrzymy jak wygląda ruch sugerowany na obrazie.

Jeśli postaci/kierunki celują ku środkowi, kompozycja jest dośrodkowa, np. „Koncert” – Gerrit van Honthorst.

W przypadku ruchu na zewnątrz (np. poprzez gesty postaci lub ich spojrzenia) kompozycja jest odśrodkowa, np. „Złota rybka” – Paul Klee.

Analiza kompozycji – punkt 11: rytm

Kompozycja jest rytmiczna, jeśli jakieś elementy na obrazie regularnie się powtarzają, a kiedy ten rytm zostaje przerwany przez coś co ewidentnie „nie pasuje” do całej reszty, jest zderytmizowana.

I tak np. „Złota rybka” Paula Klee to typowa kompozycja rytmiczna, a „Relief 5” Henryka Stażewskiego to typ kompozycji zderytmizowanej.

Analiza kompozycji – punkt 12: elementy „specyficzne”

Często wynikają z kontekstu epoki, były chętnie wykorzystywane w danym czasie.

Takim zjawiskiem jest np. wspomniany na początku izokefalizm, który ilustruje mozaika z Rawenny „Pochód cesarza Justyniana”.

Przykładem kompozycji piramidalnej jest „Madonna ze szczygłem” Rafaela Santi (grupę postaci możemy wpisać w trójkąt).

Kompozycję hieratyczną (osoba najważniejsza jest równocześnie największa) często obserwujemy w dziełach pochodzących z kręgu starożytnego Egiptu. Jest tak np. w słynnym malowidle „Polowanie na dzikie ptactwo i łowienie ryb”, gdzie postać faraona wyraźnie góruje nad pozostałymi postaciami. Natomiast w malowidle „Żniwa” mamy do czynienia z typową kompozycją pasową.

Warto wspomnieć też o horror vacui, czyli lęku przed wolną przestrzenią i jego przeciwieństwem – amor vacui. To pierwsze zjawisko występuje np. w „Spełnieniu” Klimta – cała powierzchnia jest szczelnie wypełniona ornamentalną dekoracją.

Ostatnią rzeczą, o której wspomnę będzie napis, który czasem występuje na obrazie i jest  integralną częścią kompozycji. Jest tak np. na „Odwilży twarzy” Witkacego.

Jesteś ze mną do końca? Świetnie, to znaczy, że kompozycja dzieła malarskiego omówiona i to szczegółowo! :)

A teraz do dzieła!

Pozostaje tylko ćwiczyć na kolejnych przykładach.

Trzymam za Ciebie kciuki, powodzenia!